Berlin Alexanderplatz - Alfred Döblin

Zdecydowałam się przeczytać tą książkę nic o niej nie wiedząc, tylko i wyłącznie dla jej tytułu – „Berlin Alexanderplatz”.

W 99% sprawdzam książki zanim zdecyduję się je przeczytać (zwłaszcza te, których nie mogę otworzyć wcześniej i chociaż przejrzeć). Jednakże ci, którzy mnie znają, wiedzą o moim zwariowaniu na temat Berlina, a ten plac i jego okolice, to jedno z moich ulubionych miejsc. Dlatego tym razem zdecydowałam „w ciemno”.

Najpierw nie mogłam zdobyć nigdzie tej pozycji, jednakże uratowała mnie jedna z użytkowniczek BiblioNETki, która zdecydowała się pożyczyć mi ją na czas bliżej nieokreślony.

I tak zaczęła się moja przygoda z tą pozycją. Przyznam się bez bicia, że miałam z nią ciężką przeprawę! Sama historia – dzieje Franciszka Biberkopfa jest wciągająca. Franka spotykamy w bramach więzienia Tegel, skąd (po odsiedzeniu kilku lat za zabójstwo) właśnie zaczyna on nowy rozdział swego życia. Franek obiecuje sobie żyć i pracować uczciwie, trzymać się z dala od kłopotów i dawnych znajomych. Co z tego wyjdzie? Jak skończy się cała historia? Co czeka Franka w ciągu jednego tylko roku od tej ważnej chwili? Nie chcę zdradzać fabuły, jednak wspomnę tylko, że rozdziałów w swym życiu będzie on otwierał i zamykał jeszcze przynajmniej kilka. Otaczać go będą mniej lub bardziej ciekawe postacie, przyjaciele i wrogowie – jak to w życiu bywa. Będzie miał sporo pecha i całkiem wiele szczęścia. Jednak na końcu stwierdzi on „Ale jest również piękniej i lepiej żyć razem z innymi. Wtedy odczuwam wszystko i wiem podwójnie. Okręt nie stoi pewnie bez wielkiej kotwicy, a człowiek nie może istnieć bez wielu ludzi. Teraz lepiej będę wiedział, co dobre i co złe.”. Czy tak będzie faktycznie? Nie wiem, ale chce się Franciszkowi wierzyć. Tyle, o samej historii.

Ciężką przeprawę zagwarantował mi język i styl użyty w tej książce. W przedmowie (w moim przypadku przeczytanej na końcu ;)) można przeczytać „Ambicją Döblina nie było wszakże pisywanie „normalnych" powieści. Ten urzeczony marzeniem o monumentalnej epice artysta nie kroczył szlakami wytyczonymi przez klasyków rodzaju, lecz - jak mówi Claude David - rozbijał formy powieści, tak jak inni przed nim rozbijali ramy liryki czy dramatu. Ta destrukcja formy powieściowej nie była jednak mechanicznym rozszerzeniem na jeszcze jedną dziedzinę „rozbijackich" tendencji ekspresjonistycznej poezji i dramaturgii, nie wynikała też z nieudolności ani ze snobistycznego pościgu za osiągana oryginalnością.”. Wiele razy (szczególnie przez pierwszych 200 stron) czułam się, jak gdybym czytała 10 książek na raz + gazetę z ogłoszeniami. Wątek przerywany jest bardzo często wtrętami, które nie mają żadnego logicznego uzasadnienia i powiązania z tematem książki, np. w trakcie jednej z wędrówek Franka po Berlinie dowiadujemy się też jak różne rośliny reagują na zimno. Przyznam, że wtręty te zdecydowanie „obrzydzały” mi czytanie. Nie ten typ.

Berlin jest bardzo mocno osadzony w tejże książce. Wiele ulic, skwerów, dzielnic poznajemy dosyć dokładnie, wiemy, jak wyglądały w latach 20-tych poprzedniego wieku, jakie funkcje pełniły. Możemy dowiedzieć się wiele o architekturze, komunikacji, ekonomii, stosunkach społecznych. Dla mnie opisy Berlina były „wartością dodaną”, bo mogłam sobie porównywać wygląd wielu miejsc które znam :)

Sumując – historia ciekawa, jednakże przez właśnie to „rozbijanie powieści” nie rozkoszowałam się tymi 600 stronami lektury.